Tokom svog postojanja Zavičajni muzej Gradiška selio se tri puta. Od 2005. godine nalazi se u nekadašnjem hotelu 'Kajzer'. Sa svoje dvije stalne postavke, ustorijskom i arheološkom, i veoma živim kulturnim i dokumentarnim programom u velikoj galeriji, Zavičajni muzej prepoznat je kao centar kulturnih dešavanja.
Prvu muzejsku postavku Zavičajni muzej Gradiška priredio je 1970.godine, a riječ je o stalnoj muzejskoj postavci 'Putevi pobjede'. Obuhvatala je period od Bosanskog ustanka 1875-1878. godine do jeseni te 1970. godine. Zanimljivo je da je izložbu otvorio tadašnji predsjednik Skupštine BiH Džemal Bijedić. Izložbu je pratila i foto-monografija štampana u 9000 primjeraka.
Donja Dolina najznačajnije arheološko nalazište
Uporedo sa ovom izložbom radilo se i na prikupljanju arheološke građe. Veoma plodonosna bila su istraživanja u Donjoj Dolini 1974. i 1075.godine, pod rukovođenjem arheologa Zdenka Žeravice.
Pregršt nalaza iz Donje Doline, u kojoj je arheološka istraživanja započeo Ćiro Truhelka početkom 20.vijeka, među kojima je i monoksil, odnosno čamac izdubljen u jednom deblu drveta pronađen 1904. godine, završili su u Zemaljskom muzeju u Sarajevu.
'Donja Dolina u praistoriji' naziv je stalne arheološke izložbe, autora arheologa Milana Đurđevića, a postavljena je 1980.godine.
Đurđević je godinu dana kasnije započeo iskopavanja u Vrbaškom gradu, u narodu poznatijem kao Marijin grad, koji se nalazi na brdu Pavetnjak iznad Gornjih Podgradaca.
Dobijanja statusa javne ustanove od presudnog značaja
Zavičajni muzej Gradiška pretrpio je nesagledive katastrofalne posljedice usljed devastiranja Sokolskog doma 1993. godine, kada su uništeni brojni vrijedni eksponati. Od 2003. godine dobija status javne ustanove i tada počinje i kadrovsko jačanje ove ustanove.
Kustos istoričar Bojan Vujčić od 2012.godine priredio je niz istorijskih izložbi, a sa ponosom se ističu knjiga 'Bosanska Gradiška i okolina u Prvom svjetskom ratu', koja je 2019. godine predstavljena na Beogradskom sajmu i album 'Građanska Gradiška'.2019. godine Muzej je izdao knjigu 'Gradiški mostovi na Savi', autora Bojana Vujčića, a krajem iste godine direktor Zavičajnog muzeja Bojan Vujinović izdao je knjigu 'Manastirište u GornjimKijevcima'. Ćirilični natpis iz 1301.godine je jedan od najvrijednijih eksponata Zavićajnog muzeja Gradiška i ove godine Pošte Republike Srpske će ga povodom jubileja predstaviti na poštanskoj marki.
Iako lokalnog zavičaja Zavičajni muzej je često izvodio arheološka ispitivanja u Skelanima, Bakincima,Derventi, Srpcu, Žitomisliću, Prijedoru, Šušnjarima kod Slatine,Laktašima i drugim lokacijama.
U toku su završni radovi na snimanju dokumentarno-igranog filma o Veljku Čubriloviću, a uporedo sa filmom se gradi i Trg Čubrilovića, na mjestu gdje se nekada nalazila porodična kuća Čubrilovića.
Upravo 'Zavičajni muzej' radi na tome da ponovo oživi nekadašnji kaskavi epitet Gradiške 'Mali Beograd'.
Boško GRGIĆ
